Formeren 2012: Mogelijkheden

Nu de verkennende gesprekken bezig zijn wil Pindakaas! graag een paar magelijke coalities bespreken. In eerste instantie moeten we dan natuurlijk kijken naar zetel-aantallen (en die zijn nog niet helemaal zeker tot de officiële uitslag bekend is gemaakt). Veranderingen in de aantallen voor de verschillende partijen zullen naar alle waarschijnlijkheid niet meer voorkomen, maar toch...

Uiteraard is de eerste mogelijkheid een coalitie van VVD en PvdA. Beide partijen hebben flink gewonnen bij de verkieizingen en beide partijleiders hebben aangegeven dat dit hun eerste keus is voor een regering. Aangezien de partijen samen uitkomen op 79 zetels is er geen derde partij nodig. Weer eens wat anders, een twee-partijencoalitie.
Om samenwerking makkelijker te maken kan het echter gebeuren dat er een derde partij bij wordt getrokken. VVD wil graag CDA er bij, omdat dat de PvdA dwingt tot wat meer concessies. Tegelijkertijd is de CDA een partij di toch net wat dichter bij PvdA staat, zodat de concessies ook toegevingen van VVD-zijde lijken. Maar het grote verlies van het CDA roept de vraag op of dit wel haalbaar zou zijn. Is het niet beter voor het CDA om zich nu eindelijk eens volledig te richten op het 'herbronnen' en hun identiteit opnieuw duidelijk te maken? Pindakaas! denkt van wel.
het voordeel van de derde partij er bij is dat er in de eerste kamer ook een meerderheid voor het kabinet komt. Aangezien de volgende provinciale verkiezingen pas in 2015 plaatsvinden moet de scheve verhouding tussen eerste en tweede kamer nog even blijven bestaan. Maar, zoals Ferry Mingelen al opmerkte, de eerste kamer doet vooral wat ze zelf wil en trekt zich minder - veel minder - aan van partij-politiek en coalitie-afspraken. In feite is het onnodig om daar een meerderheid te bouwen, omdat de eerste kamer veel meer werkt vanuit individueel stemmen en wisselende meerderheden creëert. VVD/PvdA hebben samen 30 zetels in de eerste kamer. Met het CDA erbij komen ze op 41 - een ruime meerderheid. En een bijkomend voordeel, vindt Pindakaas!, is dat Jan-Kees de Jager dan Minister van Financiën kan blijven.
Een tweede optie om toch een meerderheid in de tweede kamer te hebben is VVD/PvdA/SP - in de eerste kamer goed voor 38 zetels, in de tweede kamer voor 94. Probleem is dat het dan te veel een linkse regering wordt, waardoor VVD, als grootste winnaar en grootste partij, te weinig invloed zal krijgen. Rutte heeft vanochtend dan ook al gezegd dat dat geen optie is wat betreft de VVD.
Een derde optie met meerderheid in de eerste kamer is VVD/PvdA/PVV (samen 40 zetels). In de tweede kamer heeft deze combinatie 94 zetels. Maar ook hier is de kans van slagen nihil. PvdA ziet weinig in een samenwerking met Wilders en zijn handlangers en ook Geert zelf wil niet. Hij wil de oppositie leiden.

Rechtsom zal waarschijnlijk niet lukke: VVD/CDA/PVV samen halen samen 69 zetels in de tweede kamer. En aangezien D66 samenwerking met Wilders heeft uitgesloten moet dan wel de ChristenUnie erbij gehaald worden om een meerderheid te zoeken. Maar de 5 zetels van de CU zijn niet genoeg - SGP heeft er drie en past in het rijtje voor een rechts-religieus kabinet. Totaal komt dan op 77 zetels in de tweede en 40 zetels in de eerste kamer. Een stabiele regering is dan echter moeilijk - 5 partijen op één lijn houden is bijna niet te doen, zeker als er zulke extremen bij zitten als PVV en SGP.

Linksom, misschien dat dat lukt. De VVD uitschakelen en een regering waarin de PvdA de premier levert zal uiteraard op zijn minst bestaan uit PvdA en SP, samen 63 zetels (22 in de eerste kamer). 63 is niet genoeg, dus de derde linkse partij er bij: GroenLinks, met 4 zetels - 67 totaal, nog steeds niet genoeg. Een vierde partij die tegen links aan schurkt (en roept dat ze in het midden zitten, radicaal!) is D66. Met die 12 zetels erbij is er een centrum-linkse meerderheid van 79 zetels (en een minderheid van 34 zetels in de eerste kamer). Een andere optie is zonder D66, maar dan moeten er nog 9 zetels gevonden worden. Mogelijk dat 50Plus en de Partij voor de Dieren interesse hebben? Dat levert samen 71 op, dus nog steeds te weinig. Hier zou de ChristenUnie ook aan kunnen schuiven en het totaal op 76 brengen. Maar dan ontstaat er een coalitie van 6 partijen, terwijl er maar 11 in de kamer zitten.

Het makkelijkst, en meest waarschijnlijk, is gewoon een coalitie van VVD en PvdA, waarbij VVD uiteraard het voortouw neemt. Het zullen dan wel geen makkelijke onderhandelingen worden qua regeerakkoord, maar er zijn geen onoverkomelijke meningsverschillen. De twee partijleiders lijken welwillend te staan tegenover samenwerking met elkaar en zullen weinig breekpunten te berde brengen. Toch zijn er wel behoorlijk wat verschillen - Pindakaas! zal er eens over nadenken wat er moet gebeuren om een VVD/PvdA regering te vormen en welke mensen dan op welke plekken terecht moeten komen.