Verkiezingen 2012... SP

De SP is in de ogen van Pindakaas! een problematische partij. De dogmatische inslag van de partij komt haar niet ten goede en de eisen die zij aan haar vertegenwoordigers stelt roepen ook vraagtekens op. Dat leden van de partij een bijdrage doen aan de partijkas is niet vreemd, maar onder het voorbehoud dat dit niet wordt opgelegd. Wanneer de parlementsleden een deel van hun vergoeding (die voor onafhankelijkheid moet zorgen) moeten afstaan, worden ze afhankelijk van de partij waarvoor ze in de kamer zitten - die hen een salaris betaalt. Nu is dat over het algemeen geen probleem, maar wat als de mening van de partij en het kamerlid niet te verenigen zijn? Wat als het kamerlid een andere visie heeft? De partij kan salaris inhouden en zo het kamerlid dwingen mee te gaan in het partijstandpunt. Andersom zal nauwelijks invloed hebben. Maar goed, het intern beleid daargelaten is de SP nog steeds problematisch. De inherente dogmatiek laat weinig ruimte: je doet mee, of niet. De laatste ervaringen die Pindakaas! heeft met de SP waren demonstraties, de Goede Zaak (Geen oorlog in Irak, bijvoorbeeld). En daar schaart Pindakaas! zich uiteraard helemaal achter. Maar tegelijkertijd werd de demonstratie gebruikt om te propageren tegen de euro. Niet alleen hebben de twee dingen niets - maar dan ook niets - met elkaar te maken, Pindakaas! is vóór de euro. Maar door de vermenging van boodschappen hebben wij wel meegelopen in een protest tegen de euro. En dat is Pindakaas! vaker overkomen. (Daarom geen demonstraties meer voor ons).

Maar goed. Het dikke verkiezingsprogramma van de SP telt 76 pagina's, inclusief bijlagen, en is een lange lijst met standpunten. Onder de naam 'Nieuw Vertrouwen' belooft de SP het volgende:

Wij pakken de oorzaken van de crisis aan.

Alleen dan kan het vertrouwen van mensen worden herwonnen.

Wij nemen onze verantwoordelijkheid.
Alleen dan kunnen we sociale voorzieningen in stand houden.

Wij bieden mensen sociale zekerheid.
Alleen dan kan het vertrouwen in elkaar worden hersteld.

Wij laten de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.
Alleen dan krijgen we een sterke en solidaire samenleving.

Wij kiezen voor duurzame ontwikkeling.
Alleen dan kunnen we de toekomst met vertrouwen tegemoet zien.

Net als bij GroenLinks, een belofte tot inkomensnivellering (Sterke schouders en zware lasten), aandacht voor de zwakkeren in de samenleving, een visie op vergroening/duurzaamheid en de loze belofte van het aanpakken van de crisis. Dat laatste klinkt wellicht wat negatief, maar om de oorzaken van de crisis aan te pakken zal er internationaal moeten worden samengewerkt. Naar ik meen heeft de SP pas vrij recent de onafwendbaarheid van de Europese Unie erkent, waarmee een einde kwam aan de jarenlange roep om er géén deel van uit te maken. Ook de realiteit van de Euro is eindelijk geaccepteerd.

De tweede belofte die gemaakt wordt is trouwens wat misleidend: "Wij nemen onze verantwoordelijkheid". Mooi. Past volledig in de lijn die in de afgelopen jaren prominent in de Nederlandse politiek aanwezig was: politici zijn verantwoordelijk voor het beleid dat zij maken en kunnen worden afgerekend op het succes of falen er van. De SP stelt zich hier dus voor open en laat zo zien dat ze open staan voor kritiek etc. Maar dan de uitleg: "Alleen dan kunnen we sociale voorzieningen in stand houden". Het gaat dus helemaal niet om verantwoordelijkheid voor beleid, of implementatie daarvan. Het gaat zelfs niet om de SP. Nee, 'we' nemen verantwoordelijkheid om de sociale voorzieningen in stand te houden. De SP belooft in feite dat, wanneer zij regeringsverantwoordelijkheid krijgen, ze er voor zullen zorgen dat 'we' - met z'n allen - ervoor zullen zorgen dat sociale voorzieningen in stand worden gehouden. Hier neemt de SP geen verantwoordelijkheid, maar legt die neer bij de kiezers. Daarbij: waarom beloven dat je de sociale voorzieningen in stand houdt als je daarna ook nog belooft dat je iedereen sociale zekerheid biedt? Is de eerste niet in de tweede besloten?

Afgaande op de beloftes die de SP doet, zeker op de tweede, is het nog steeds een dogmatische partij die een rechte, strikte lijn uitzet. En die tweede belofte, de verantwoordelijkheid die de partij niet neemt, is de reden waarom de SP afvalt in de race om de stem van Pindakaas!. Want hoewel de SP zich hier lijkt open te stellen voor kritiek en rekenschap doet ze dat niet. De kiezer wordt verantwoordelijk gehouden voor het uitvoeren van de ideëen van de SP. Op een bepaald niveau is dat redelijk -  iedere partij heeft zijn kiezers als machtsbasis. Maar de belofte die de SP maakt over het nemen van verantwoordelijkheid is een verdenkte manier om te zeggen dat zij het beste met iedereen voor hebben en dat het aan jou - de kiezer - ligt als dat niet lukt. Grof gezegd heeft de SP het beste voor, maar dan moet de kiezer niet in de weg lopen. En als het mislukt komt dat niet door de partij, maar door een gebrek aan ondersteuning. In tegenstelling tot de belofte tot het nemen van verantwoordelijkheid legt de SP dat uit als een nationale inspanning, een collectieve belofte tot verantwoording. Als de pensioenen worden gekort, de eigen bijdrage ziektekosten verhoogd wordt, de bijstand verdwijnt en de WW wordt gekort is dat Jouw schuld. Dan had je maar SP moeten stemmen. En als je toegeeft aan die chantage, dan ben je het meteen helemaal met de SP eens, ook al is dat volkomen onmogelijk.